Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Hakları

Havayolu ile seyahat eden yolcuların hakları, Türk Sivil Havacılık Kanunu ve bu kanuna dayanılarak çıkarılan HAVAYOLU İLE SEYAHAT EDEN YOLCULARIN HAKLARINA DAİR YÖNETMELİK (SHY-YOLCU) ile düzenlenmiştir. Bu haklar, Türk menşeli veya yabancı menşeli hava taşıma işletmelerinin Türkiye'deki havaalanlarından gerçekleştirdikleri tüm uçuşlarda yolcuların mağduriyetlerini en aza indirmek ve seyahatlerini güvence altına almak amacıyla düzenlenmiştir. Yönetmeliğin amacı, havayolu ile seyahat eden yolcuların sahip olduğu haklar ve bu hakların geçerli olduğu durumlar ile yolcuların uçağa kabul edilmediği, uçuşlarının iptal edildiği ve uçuşlarının ertelendiği durumlardaki asgari haklarını belirlemektir.

  • Uçağa Kabul Edilmeme

Uçağa kabul edilmeme durumunda, yolcular bilet ücretinin iadesini talep edebilir. Uçağa kabul edilmeme, havayolu işletmesinin, uçuşun güvenli ve düzenli bir şekilde gerçekleşmesini sağlamak amacıyla aldığı bir önlemdir. Uçağa kabul edilmeme durumunda, yolcuların aşağıdaki haklarını kullanması mümkündür:

  • Bilet ücretinin iadesini talep etme: Yolcular, uçağa kabul edilmeme durumunda bilet ücretinin iadesini talep edebilir. İade talebi, uçuşun planlanan kalkış tarihinden itibaren yedi gün içinde yapılmalıdır.
  • Uçuş değişikliğini talep etme: Yolcular, uçuşa kabul edilmeme durumunda, bilet ücretinin iadesini almak yerine, en erken fırsatta son varış yerine güzergâh değişikliğini talep edebilir.
  • Uçuş İptali

Uçuş iptal edilmesi durumunda, yolcular aşağıdaki haklarını kullanabilir:

  • Bilet ücretinin iadesini talep etme: Yolcular, uçuş iptal edilmesi durumunda bilet ücretinin iadesini talep edebilir. İade talebi, uçuşun planlanan kalkış tarihinden itibaren yedi gün içinde yapılmalıdır.
  • En erken fırsatta son varış yerine güzergâh değişikliğini talep etme: Yolcular, uçuş iptal edilmesi durumunda, bilet ücretinin iadesini almak yerine, en erken fırsatta son varış yerine güzergâh değişikliğini talep edebilir.
  • Ek bir tazminat talep etme: Uçuş iptal edilmesi durumunda, yolcular, uçuşun mesafesine göre belirlenen ek bir tazminat talep edebilir.
  • Uçuş Tehiri

Uçuşların tehiri, havayolu yolcularının karşılaşabileceği en yaygın sorunlardan biridir. Bu durumda, yolcuların belirli haklara sahip olduğunu bilmeleri önemlidir. Bir uçuşun planlanan hareket saatinden itibaren tehir edilmesi beklendiğinde, havayolu şirketi yolculara aşağıdaki hususları teklif etmek zorundadır. Uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi bir uçuşun planlanan hareket saatinden itibaren,

-  1500 kilometreden (1500 km dahil) daha kısa ve iç hatlardaki uçuşlar için iki saat veya daha fazla,

-  1500 ile 3500 (3500 km dahil) kilometre arası uçuşlar için üç saat veya daha fazla,

-  3500 kilometreden daha uzun uçuşlar için dört saat veya daha fazla, tehir edilmesini beklediğinde yolculara aşağıdaki hususları teklif eder:

  • Yiyecek ve içecek: Uçuş tehiri iki saat veya daha fazla sürmesi durumunda, havayolu işletmesi yolculara makul ölçüde sıcak ve soğuk içecek, günün zamanına göre kahvaltı veya yemek, ilave sıcak ve soğuk içecek ve ilave hafif ara yemeği gibi yiyecek ve içecek hizmetleri sunmak zorundadır.
  • Konaklama: Uçuş tehiri beş saat veya daha fazla sürmesi durumunda, havayolu işletmesi yolculara otelde veya uygun bir konaklama tesisinde konaklama hizmeti sunmak zorundadır.
  • Ulaşım: Uçuş tehiri beş saat veya daha fazla sürmesi durumunda, havayolu işletmesi yolculara havaalanı ve konaklama yeri arasındaki ulaşım hizmetini ücretsiz olarak sunmak zorundadır.
  • Geri ödeme veya güzergâh değişikliği: Uçuş tehiri beş saat veya daha fazla sürmesi durumunda, yolcular seyahatin gerçekleştirilen bölüm veya bölümleri için bilet ücretinin iadesini veya en erken fırsatta son varış yerine güzergâh değişikliğini talep etme hakkına sahiptir.
  • Tazminat Hakkı

Uçuşların iptal edilmesi veya beş saat veya daha fazla tehir edilmesi durumunda, yolcular tazminat talep etme hakkına sahiptir. Tazminat miktarı, uçuşun mesafesine göre değişmektedir.

  • İç hat uçuşlarda tazminat miktarı 100 Avro'dur.
  • 1500 kilometre veya daha kısa dış hat uçuşlarda tazminat miktarı 250 Avro'dur.
  • 1500 ile 3500 kilometre arası dış hat uçuşlarda tazminat miktarı 400 Avro'dur.
  • 3500 kilometreden daha uzun dış hat uçuşlarda tazminat miktarı 600 Avro'dur.
  • Tazminat Talebinde Bulunma: Yolcular tazminat taleplerini uçuşu icra eden havayolu şirketine yazılı olarak bildirmelidir. Tazminat talebi, uçuşun planlanan kalkış tarihinden itibaren yedi gün içinde yapılmalıdır.

Yolcuların Haklarının Bildirilmesi

Uçuşu icra eden havayolu işletmesi, yolculara haklarını bildirmekle yükümlüdür. Bu bildirim, uçuş öncesi kontrol (check-in) işlemi sırasında okunaklı bir şekilde yolcular tarafından açıkça görülebilecek şekilde yapılmalıdır. Ayrıca, uçuşu iptal eden veya en az iki saat tehir eden havayolu işletmesi, etkilenen her yolcuya tazminat ve yardım kurallarını belirleyen yazılı bir bildirim sunmakla yükümlüdür.

Stj.Av.Pınar Çelik – Av.Musa Sağ